De relatie tussen ademhaling en menopauze: een onderbelicht gezondheidsaspect

De menopauze wordt vaak gezien als een onvermijdelijke, maar tijdelijke fase in het leven van vrouwen, een periode van hormonale schommelingen waar ze simpelweg “even doorheen” moeten. Deze benadering is echter ernstig misleidend en onderschat de diepgaande en langdurige effecten die de menopauze kan hebben op de gezondheid en het welzijn van vrouwen. De impact van de menopauze strekt zich veel verder uit dan de bekende symptomen zoals opvliegers en stemmingswisselingen. Het is een levensfase die aanzienlijke fysiologische veranderingen met zich meebrengt, met name door de daling van oestrogeen en progesteron, die bijna elk systeem in het lichaam kan beïnvloeden.

Hormonale schommelingen: Veel meer dan een overgang
De menopauze markeert het einde van de reproductieve jaren van een vrouw, wat gepaard gaat met een drastische daling van de hormonen oestrogeen en progesteron. Terwijl deze hormonen tijdens de vruchtbare jaren van een vrouw verantwoordelijk zijn voor de menstruatiecyclus en de zwangerschap, spelen ze ook een rol in verschillende andere lichaamsfuncties. Het verminderen van deze hormonen kan gevolgen hebben voor het metabolisme, de botdichtheid, het cardiovasculaire systeem en de ademhalingsfunctie. Dit zijn geen symptomen die slechts tijdelijk zijn; veel vrouwen ervaren deze veranderingen gedurende de rest van hun leven.

Deze hormonale veranderingen zijn niet slechts tijdelijke ongemakken; ze hebben verstrekkende gevolgen voor de gezondheid van vrouwen, die verder gaan dan wat vaak wordt erkend. De menopauze markeert het begin van een nieuwe fase in het leven van vrouwen, waarin ze mogelijk meer dan een derde van hun leven doorbrengen. Het is daarom cruciaal om deze periode niet te zien als een overgang die vanzelf voorbijgaat, maar als een belangrijke medische en gezondheidsuitdaging die serieuze aandacht verdient.

De invloed van menopauze op de ademhaling
Een van de meest onderschatte aspecten van de menopauze is de invloed op de ademhalingsfunctie. Terwijl de focus vaak ligt op symptomen zoals botdichtheid of cardiovasculaire gezondheid, blijkt uit onderzoek dat de hormonale veranderingen tijdens de menopauze ook een significante invloed hebben op de longen en de ademhaling. Dit is zorgwekkend, aangezien ademhaling een fundamentele levensfunctie is die direct het dagelijkse functioneren en de kwaliteit van leven beïnvloedt.

Hormonale invloed op de ademhaling
Tijdens de menopauze dalen de niveaus van de hormonen oestrogeen en progesteron, wat leidt tot diverse fysiologische veranderingen, waaronder in de ademhalingsfunctie. Oestrogeen speelt een cruciale rol in de regulatie van de ademhaling en het behoud van de luchtwegen. De afname van dit hormoon kan leiden tot een verhoogde weerstand in de bovenste luchtwegen, wat de kans op ademhalingsstoornissen zoals obstructieve slaapapneu (OSA) vergroot.

Daarnaast beïnvloedt oestrogeen ook ontstekingsprocessen in het lichaam. De afname van oestrogeen tijdens de menopauze kan ontstekingen verergeren, wat op zijn beurt de longfunctie kan aantasten en symptomen zoals kortademigheid kan veroorzaken. Onderzoek toont aan dat ongeveer 20% van de vrouwen tijdens de menopauze last heeft van kortademigheid, deels veroorzaakt door de daling van oestrogeen en de impact daarvan op de longcapaciteit.

Verslechtering van de longfunctie
De overgang naar de menopauze gaat vaak gepaard met een versneld verlies van longfunctie. Studies hebben aangetoond dat zowel de geforceerde vitale capaciteit (FVC) als het geforceerde expiratoire volume in één seconde (FEV1) sneller afnemen bij vrouwen in de overgang en postmenopauze in vergelijking met premenopauzale vrouwen. Dit verlies in longcapaciteit kan ernstige gevolgen hebben voor de fysieke prestaties en het algemene welzijn van vrouwen.

Naast hormonale veranderingen kan de menopauze ook leiden tot osteoporose, wat resulteert in compressie van de wervels. Deze compressie kan de expansie van de longen beperken, wat bijdraagt aan de verslechtering van de longfunctie en de toename van ademhalingsproblemen.

Slaapstoornissen en ademhalingsproblemen
De menopauze wordt ook geassocieerd met een toename van slaapstoornissen, waaronder slaapapneu. Deze aandoening, gekenmerkt door onderbrekingen in de ademhaling tijdens de slaap, wordt ernstiger naarmate vrouwen de menopauze naderen. Dit is onafhankelijk van leeftijd en veranderingen in lichaamsbouw, wat suggereert dat hormonale veranderingen een directe rol spelen in de ontwikkeling van slaapstoornissen.

De gevolgen van ademhalingsproblemen
Het effect van een verminderde ademhalingsfunctie kan zich uiten in verschillende symptomen en gezondheidsproblemen. Kortademigheid is een veelvoorkomend symptoom dat het dagelijks leven van vrouwen tijdens de menopauze aanzienlijk kan beïnvloeden. Verminderde longcapaciteit kan leiden tot verminderde fysieke prestaties, vermoeidheid, en in ernstige gevallen tot respiratoire insufficiëntie. Daarnaast kunnen vrouwen een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van chronische aandoeningen zoals astma en chronische obstructieve longziekte (COPD).

Behandeling en beheer van ademhalingsproblemen tijdens de menopauze
Het beheren van de ademhalingsproblemen die gepaard gaan met de menopauze vereist een multidisciplinaire aanpak. Hier volgen enkele behandelingsstrategieën en technieken die kunnen helpen om de ademhalingsproblemen die tijdens de menopauze ontstaan, te beheersen.

Hormoonvervangende therapie (HRT)
Hormoonvervangende therapie (HRT) kan helpen om sommige van de ademhalingssymptomen te verlichten door de hormonale balans te herstellen. Zowel oestrogeen- als gecombineerde oestrogeen-progesterontherapieën hebben potentieel aangetoond om symptomen van slaapstoornissen te verminderen. Echter, HRT is niet zonder risico’s en moet zorgvuldig worden overwogen in samenspraak met een arts. De voordelen moeten worden afgewogen tegen mogelijke bijwerkingen.

Levensstijlveranderingen
Levensstijlveranderingen kunnen een aanzienlijke invloed hebben op de longfunctie en het welzijn tijdens de menopauze. Regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen, yoga of zwemmen, kan de longcapaciteit verbeteren en helpen bij het handhaven van een gezond gewicht, wat belangrijk is om de druk op de longen te verminderen. Een goede houding, zowel tijdens het zitten als staan, kan ook de longfunctie verbeteren door de ruimte in de borstkas te maximaliseren en de ademhaling te vergemakkelijken.

Ademhalingsoefeningen: Een natuurlijke oplossing
Ademhalingsoefeningen kunnen een waardevolle tool zijn voor het beheer van menopauzesymptomen. Ze kunnen helpen bij het verlichten van stress, het verbeteren van de slaap, en het beheren van opvliegers. Hieronder worden enkele effectieve ademhalingstechnieken beschreven die specifiek gunstig zijn tijdens de menopauze.

1: 4-7-8 ademhaling
Doel: Helpt bij slaapproblemen.
Methode: Adem diep in door je neus gedurende 4 seconden, houd de adem in voor 7 seconden, en adem uit door je mond gedurende 8 seconden. Deze techniek helpt het lichaam te kalmeren en te ontspannen, wat een betere nachtrust bevordert.

2: Box breathing
Doel: Vermindert angst.
Methode: Adem in gedurende 4 seconden, houd de adem in voor 4 seconden, adem uit gedurende 4 seconden, en houd opnieuw de adem in voor 4 seconden. Deze cyclus kan worden vergeleken met het tekenen van een doos en is effectief in het kalmeren van het zenuwstelsel.

3: Langzame ademhaling
Doel: Beheersing van opvliegers en stress.
Methode: Oefen langzame, gecontroleerde, diepe ademhalingen. Adem in door je neus gedurende 4 seconden en adem uit door getuite lippen gedurende 6 seconden. Deze techniek is bijzonder nuttig voor het verminderen van de intensiteit van opvliegers.

4: Alternatieve neusgatademhaling
Doel: Verbetering van de longgezondheid en vermindering van angst.
Methode: Wissel tussen het afsluiten van één neusgat en ademhalen door het andere. Deze techniek helpt het zenuwstelsel in balans te brengen en kan kalmerend werken.

Conclusie
De menopauze heeft een aanzienlijke invloed op de ademhalingsgezondheid van vrouwen, een aspect dat vaak onderbelicht blijft in de medische zorg. Door meer aandacht te besteden aan de manier waarop hormonale veranderingen de ademhaling beïnvloeden, kunnen zorgprofessionals beter uitgerust worden om vrouwen tijdens deze overgangsfase te ondersteunen. Het is essentieel dat ademhalingsproblemen tijdig worden herkend en beheerd, om de kwaliteit van leven van vrouwen tijdens en na de menopauze te verbeteren.

Belangrijke bronnen
1.“Menopausal women face sharper decline in lung function.” European Respiratory Society. Link
2.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29106307/
3.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7475608/
4.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27907454/
5.https://jtd.amegroups.org/article/view/42210/html
6.https://www.feistymenopause.com/blog/how-to-maintain-lung-capacity-during-menopause
7.https://www.avogel.co.uk/health/menopause/videos/deep-breathing-and-how-it-can-help-ease-perimenopause-and-menopause-symptoms/8.https://oxygenadvantage.com/breathing-through-menopause/