Er is een hersengebied dat bijna niemand kent.
Maar iedereen gebruikt het. Elke dag.
Het heet de anterieure mid-cingulate cortex.
Of kortweg: de aMCC.
Dat klinkt ingewikkeld. En dat is precies waarom dit verhaal zelden wordt verteld. Maar blijf er even bij. Want dit ene hersengebied zou wel eens de ontbrekende schakel kunnen zijn tussen ademhaling, wilskracht en veerkracht.
We gaan dit gebied en de relatie met ademhaling rustig uitleggen. Stap voor stap. Net zoals het brein zelf leert.
De aMCC ligt diep in het midden van je brein. Je kunt haar zien als een schakelstation waar drie dingen samenkomen:
ongemak (kou, ademnood, vermoeidheid, pijn)
aandacht (focus, aanwezig blijven)
doelgericht gedrag (doorgaan of stoppen)
Dit hersengebied wordt actief niet wanneer iets leuk is, maar juist wanneer iets lastig wordt — en jij tóch blijft.
Niet motivatie.
Niet enthousiasme.
Maar volharding.
Dat maakt de aMCC fundamenteel anders dan de hersengebieden waar we het meestal over hebben. Dit is geen “beloningsknop”. Dit is het systeem dat bepaalt:
“Ik voel weerstand, maar ik blijf.”
En hier wordt het interessant
Want die aMCC blijkt trainbaar.
Niet door affirmaties.
Niet door harder je best te doen.
Maar door gecontroleerd ongemak
In zijn podcast met ultrarunner en voormail navy sealDavid Goggins maakt neurowetenschapper Andrew Huberman één punt glashelder. En het is een punt dat vaak verkeerd wordt begrepen.
De anterieure mid-cingulate cortex ‘groeit’ niet zomaar door “iets moeilijks” te doen.
Ze ‘groeit’ alleen onder één specifieke voorwaarde:
Je doet iets wat je op dat moment eigenlijk níét wilt doen — en je doet het toch.
Dat onderscheid is cruciaal.
Volgens Huberman maakt het brein namelijk een scherp verschil tussen:
uitdaging die je leuk vindt
en uitdaging waar je innerlijke weerstand tegen voelt
Pas in die tweede categorie wordt de aMCC echt geactiveerd en versterkt.
In de podcast legt Huberman uit dat het brein vooral leert van interne frictie. Dat is het moment waarop een innerlijke stem zegt:
“Doe dit morgen.”
“Nu even niet.”
“Dit is ongemakkelijk.”
“Stop ermee.”
Als je dan blijft — niet omdat je gemotiveerd bent, maar ondanks dat je dat niet bent — dan train je exact het hersencircuit dat verantwoordelijk is voor wilskracht en volharding.
Dat is waarom David Goggins zo’n extreem voorbeeld is. Niet omdat hij pijn opzoekt, maar omdat hij systematisch blijft in situaties waar zijn brein zegt: nee.
Dit inzicht maakt ineens iets heel belangrijks duidelijk voor ademfysiologie.
Een ijsbad werkt in dit geval niet omdat het koud is
Meditatie werkt in dit geval niet omdat het ontspant
Ademinhouden werkt in dit geval niet omdat het technisch ingewikkeld is
Ze werken omdat ze vaak iets oproepen waar mensen geen zin in hebben.
En precies dát is de prikkel.
Het moment dat je:
geen zin hebt om te zitten en toch blijft zitten
de neiging voelt om uit het ijsbad te stappen en blijft
de ademprikkel voelt stijgen en tóch ontspant
train je de aMCC.
Huberman benadrukt daarbij iets belangrijks:
zodra iets comfortabel wordt, stopt het effect.
Niet omdat het slecht is, maar omdat het brein geen weerstand meer detecteert. Daarom moet de prikkel niet extremer, maar reëel blijven. Net ongemakkelijk genoeg.
Een ander belangrijk punt uit de podcast: de aMCC is plastisch, maar niet permanent “af”.
Huberman stelt dat wanneer mensen:
alleen nog doen waar ze zin in hebben
ongemak structureel vermijden
altijd comfort kiezen
de aMCC weer afneemt in activiteit en functionele kracht.
Wilskracht is dus geen bezit. Het is een proces. Iets wat je onderhoudt door regelmatig kleine momenten van bewuste weerstand aan te gaan.
Niet heroïsch.
Niet extreem.
Maar consequent.
En hier komt alles samen.
Ademhaling is bij uitstek geschikt om dit principe veilig, doseerbaar en dagelijks toe te passen. Je hoeft geen ultramarathon te lopen of uren in ijswater te zitten.
Een paar minuten:
bewust blijven bij ademnood
zitten terwijl je hoofd iets anders wil
uitademing verlengen terwijl onrust opkomt
is al voldoende om dit hersencircuit te activeren.
Dat maakt ademfysiologie niet alleen een instrument voor ontspanning of herstel, maar ook voor het trainen van wilskracht op hersenniveau.
Precies dát is de kern:
wilskracht groeit niet door motivatie,
maar door het vermogen om aanwezig te blijven bij weerstand.
En ademhaling is een van de meest directe manieren om dat te leren.
Neem freediving of simpelweg ademinhouden. Op het moment dat je ademprikkel stijgt, zegt alles in je systeem: haal adem. Dat is een oeroude reflex.
Maar als je veilig bent, ontspannen blijft en tóch niet direct reageert, gebeurt er iets bijzonders. Je leert je brein dat een sterke lichamelijke prikkel niet automatisch actie vereist.
Dat is precies het soort situatie waarin de aMCC wordt aangesproken en versterkt. Je blijft doelgericht (rustig blijven, ontspannen blijven), terwijl het lichaam protesteert.
Neurobiologisch gezien: je traint je vermogen om ongemak te verdragen zonder impulsief gedrag.
Een ijsbad doet exact hetzelfde, maar via kou in plaats van ademnood.
Kou activeert stress, pijn, versnelt ademhaling en verhoogt interne alarmstand. Maar zodra je blijft zitten en je ademhaling vertraagt, stuur je een krachtig signaal naar het brein:
ik ben veilig, ondanks deze intense sensatie.
Dat is geen mindset. Dat is fysiologie. En opnieuw: de aMCC leert dat jij richting kunt houden onder druk. En grappig feit, voor alle liefhebbers van een ijsbad, dan train je de AMCC dus niet. Het werkt alleen als je iets doet wat je niet leuk vindt.
Nu iets belangrijks.
Veel mensen zeggen:
“Mediteren is niks voor mij. Ik heb er geen geduld voor.”
En precies dát is het punt.
Het moment dat je geen zin hebt om stil te zitten, maar het toch doet, activeer je opnieuw datzelfde circuit. Niet omdat je ontspannen bent, maar omdat je blijft bij lichte weerstand: verveling, onrust, irritatie. Zelfs vijf minuten zitten zonder afleiding, terwijl alles in je hoofd zegt doe iets anders, is al training van de aMCC.
Je hoeft meditatie dus niet leuk te vinden.
Het effect zit juist in het blijven.
Ademhaling is bij deze voorbeelden de rode draad, omdat het de enige lichaamsfunctie is die zowel automatisch als bewust gestuurd kan worden. Dat maakt ademhaling een directe toegangspoort tot dit hersencircuit.
Langzamer ademen, langer uitademen, pauzes toelaten, ademinhouden — het verandert niet alleen hoe je je voelt, maar hoe je brein lichamelijke signalen interpreteert.
Niet: dit is gevaarlijk.
Maar: dit is intens, en ik kan ermee blijven.
Dat is wilskracht op hersenniveau.
Ademwerk wordt vaak gepresenteerd als ontspanning. En ja, dat klopt. Maar het mist een belangrijk tweede effect:
ademwerk vergroot je capaciteit om ongemak te dragen zonder af te haken.
Zonder jezelf uit te putten.
Zonder discipline-trucs.
Via pure neuroplasticiteit.
Dit is waar ademfysiologie, neurowetenschap en praktijk samenkomen. Niet om mensen “harder” te maken, maar om ze reguleerbaar te maken. Standvastig. Aanwezig.
De aMCC laat zien dat wilskracht geen karaktereigenschap is, maar een trainbaar systeem. En ademhaling is een van de meest directe, toegankelijke en krachtige manieren om dat systeem te beïnvloeden.
Dat is waar dit instituut voor staat:
kennis over ademhaling begrijpelijk maken, toepasbaar maken,
en terugbrengen naar waar het hoort — het dagelijks leven.
Niet voor topsporters alleen.
Maar voor iedereen die wil leren blijven,
juist wanneer het lastig wordt.
Ook als er maar weinig wilskracht aanwezig is om mee te beginnen, kan dit mogelijk met kleine stapjes getraind worden.
Bronnen
Er is inmiddels een breed onderzoeksveld rond de anterior mid-cingulate cortex (aMCC), met studies die deze regio koppelen aan functies die relevant zijn voor wilskracht, emotie, pijn, cognitie en zelfs fysiologische integratie. Hier zijn enkele belangrijke onderzoeken die je verder kunt verkennen:
Touroutoglou, A., Andreano, J. M., Dickerson, B. C., & Barrett, L. F. (2020). The tenacious brain: How the anterior mid-cingulate cortex contributes to achieving goals. Cortex, 123, 12–29. https://doi.org/10.1016/j.cortex.2019.09.011
Tolomeo, S., Yu, R., Baptista, S., Brain, S., Chen, R., & Fagan, E. (2016). A causal role for the anterior midcingulate cortex in negative affect and cognitive control. Brain, 139(6), 1844–1854. https://doi.org/10.1093/brain/aww069
Shackman, A. J., Salomons, T. V., Slagter, H. A., Fox, A. S., Winter, J. J., & Davidson, R. J. (2011). The integration of negative affect, pain, and cognitive control in the cingulate cortex. Nature Reviews Neuroscience, 12(3), 154–167. https://doi.org/10.1038/nrn2994
Kim, H., Jung, Y., Kim, J., & Lee, S. (2025). Functional connectivity of the anterior midcingulate cortex during conflict monitoring and emotion regulation. Scientific Reports, 15, Article 97529. https://doi.org/10.1038/s41598-025-97529-8
Er is werk aan de winkel. De ademhaling verdient meer tijd en aandacht in verschillende werkvelden om prestaties, slaap en kwaliteit van leven te vergroten en afhankelijk van medicatie daar waar mogelijk te verminderen. In de theoretische leergang verkrijg je diepgaande kennis over de ademhaling en hoe je disfunctioneel ademhalen professioneel kunt testen, meten en aanpakken.
Bekijk hieronder de meest recente publicaties. Of klik hier voor alle berichten inclusief een filteroptie.
Download en lees direct onze nieuwste whitepaper over wanneer onopgemerkte ademhalingsproblemen het leren, spelen en groeien op school belemmeren. En vooral: wat je eraan kunt doen!
